BAB-1 T4

 

BAB 1 WARISAN NEGARA BANGSA

1.1 Latar Belakang Negara Bangsa Sebelum Kedatangan Barat <Video>

Ciri-ciri Negara Bangsa Kerajaan Alam Melayu

Raja

• Tonggak utama kerajaan
• Dibantu oleh para pembesar
• Memperoleh ketaatan daripada rakyat
• Ditaati dan dianggap suci
• Contoh: Raja Champa dikaitkan dengan Dewa Siva dan dianggap suci

Undang-undang

• Memastikan kesejahteraan kerajaan
• Menjadi panduan pentadbiran kerajaan
• Contoh: Undang-undang Kutara Manawa di kerajaan Majapahit

Wilayah Pengaruh

• Kawasan yang rakyatnya memperakui pemerintahan raja
• Contoh: kerajaan Funan mempunyai wilayah pengaruh dari Sungai Mekong, Teluk Cam Ranh, selatan Myanmar dan Segenting Kra

Rakyat

• Penduduk sesebuah wilayah
• Setia kepada raja
• Contoh: Rakyat membuktikan kesetiaan kepada Raja Srivijaya dengan upacara persetiaan dan meminum air sumpah

1.2 Ciri-ciri Negara Bangsa Kesultanan Melayu Melaka <Video>

Kesultanan Melayu Melaka mempunyai ciri-ciri yang tersendiri dalam pembentukan negara bangsa yang kukuh
Kerajaan

• Raja merupakan pemerintah tertinggi dan dibantu oleh pembesar
• Tonggak pentadbiran Melaka ialah Sistem Pembesar Empat Lipatan
• Menggunakan gelaran sultan selepas kedatangan Islam

Rakyat

• Terdiri daripada orang Melayu dan Orang Laut
• Terdapat golongan merdeka dan hamba
• Kesejahteraan rakyat Melaka dijamin oleh sultan manakala rakyat mengakui kekuasaan sultan
• Hubungan timbal balik ini mewujudkan persefahaman

Kedaulatan

• Lambang kekuasaan tertinggi sultan
• Diakui kerajaan lain dan bebas daripada campur tangan asing
• Kerajaan Dinasti Ming telah menghantar Laksamana Cheng Ho untuk mengeratkan hubungan antara China dengan Melaka

Wilayah Pengaruh

• Merangkumi keseluruhan Semenanjung Tanah Melayu dan pantai timur Sumatera
• Diperoleh melalui penaklukan, naungan dan perkahwinan

Undang-undang

• Hukum Kanun Melaka dan Undang-Undang Laut Melaka
• Untuk mengukuhkan kerajaan dan melindungi rakyat

Lambang Kebesaran

• Merupakan identiti dan keistimewaan Sultan Melaka
• Adat istiadat, penggunaan warna, nobat, regalia dan cap mohor
• Cap mohor digunakan untuk mengesahkan arahan sultan

1.3 Keunggulan Sistem Pentadbiran dan Undang-undang <Video>

Sistem Pentadbiran

Sistem pentadbiran Kesultanan Melayu Melaka dibahagikan kepada pentadbiran pusat dan peringkat jajahan
Pentadbiran Pusat

Bendahara

• Ketua pentadbir dan ketua turus angkatan tentera
• Menasihati sultan dalam pelbagai hal dan menjadi pemangku sultan

Penghulu Bendahari

• Mengurus perbendaharaan kerajaan
• Dibantu Syahbandar untuk megutip cukai di pelabuhan

Temenggung

• Menjaga keselamatan kota Melaka

Laksamana

• Panglima angkatan laut Melaka

Peringkat Jajahan

• Pembesar ditugaskan untuk menguruskan pentadbiran di daerah dan kampung
• Menjaga keamanan kawasan pentadbiran dan dibenarkan mengutip cukai
• Dilantik sultan dan Pembesar Berempat

Undang-undang

Kesultanan Melayu Melaka mempunyai dua undang-undang yang berasaskan syariah dan hukum adat iaitu Hukum Kanun Melaka dan Undang-undang Laut Melaka

Hukum Kanun Melaka

Jenayah

• Fasal 5.1, hukuman bunuh terhadap kepada seseorang yang didapati membunuh tanpa pengetahuan raja atau pembesar
• Fasal 4, hukuman bunuh terhadap sesiapa yang ingkar arahan dan memalsukan titah sultan

Peranan Sultan dan Pembesar

• Fasal 1, dijelaskan tugas sultan, Bendahara, Temenggung dan Penghulu Bendahari
• Sultan bertanggungjawab untuk melantik pembesar

Kekeluargaan

• Fasal 26, pernikahan memerlukan empat orang saksi, dua orang sahaja jika tidak cukup
• Hamba abdi dan wanita tidak boleh memjadi saksi tersebut

Ekonomi

• Fasal 30, amalan riba diharamkan dalam urusan perniagaan
• Orang niaga hendaklah akil baligh, siuman dan perlu melafazkan niat jual beli
  
  

Undang-undang Laut Melaka

Peranan Nakhoda

• Fasal 13.1, nakhoda perlu diberikan keutamaan untuk berniaga selama empat hari
• Fasal 13.3, sekiranya nakhoda hendak singgah di tempat yang tidak ada dalam senarai, perlu bermesyuarat dengan semua orang di dalam kapal untuk mendapatkan persetujuan

Pelayaran

• Fasal 9, malim harus arif tentang ilmu pelayaran
• Jika malim lalai sehingga menyebabkan kerosakan, dia akan dihukum bunuh

Jenayah

• Fasal 5, seseorang yang berkelakuan jahat dan membunuh orang di atas kapal akan dikenakan hukuman mati

Percukaian

• Fasal 6.3, nakhoda menentukan jumlah cukai yang dikenakan terhadap penumpang

1.4 Peranan Pemerintah dan Rakyat <Video>

Peranan Sultan

• Bertanggungjawab terhadap keselamatan dan perpaduan rakyat, kestabilan kerajaan, dan memperkenalkan undang-undang untuk mengawal rakyat

Peranan Pembesar

• Menjaga keamanan dan kebajikan rakyat kawasan
• Perantara antara sultan dengan rakyat
• Mengutip hasil
• Membekalkan tenaga tentera melalui sistem kerah

Peranan Rakyat

• Taat setia kepada pemerintah
• Mematuhi segala arahan pemerintah
• Tidak menderhaka kerana takut ditimpa tulah
• Menghadiri majlis umum
• Menjadi tenteta, pengayuh atau pendatung kapal perang
• Menyumbang tenaga kerja seperti membina istana atau jalan

NOTA BAB 1 : WARISAN NEGARA BANGSA

 

1.1 Latar Belakang Negara Bangsa Sebelum Kedatangan Barat

 

 

Sebelum kedatangan Barat telah wujud asas kerajaan Alam Melayu yang masyhur. Terdapat beberapa buah kerajaan Alam Melayu yang agung seperti Kerajaan Funan, Champa, Kedah Tua, Gangga Nagara, Srivijaya, Angkor dan Majapahit. Ciri-ciri negara bangsa kerajaan Alam Melayu berbeza daripada di negara Barat.

 

 

Ciri negara bangsa Kerajaan Alam Melayu

 

Raja

Menjadi tonggak utama kerajaan.

 

Dianggap suci dan sentiasa ditaati.

 

Contohnya, Raja Champa dianggap sebagai Dewa Siva.

 

Undang-undang

Dilaksanakan untuk memastikan kesejahteraan sesebuah kerajaan.

 

Menjadi panduan pentadbiran kerajaan termasuk di wilayah pengaruh.

 

Contohnya, kerajaan Majapahit mengamalkan undang-undang Kutara Manawa.

 

Wilayah pengaruh

 

Merujuk kawasan yang rakyat menerima dan memperakui kekuasaan seseorang raja.

 

Contohnya, kerajaan Funan mempunyai wilayah pengaruh meliputi dari Sungai Mekong, Teluk Cam Ranh, selatan Myanmar dan Segenting Kra.

 

Rakyat

Merujuk penduduk dalam sesebuah wilayah yang setia kepada raja dan tidak menderhaka

 

Contohnya, rakyat kerajaan Srivijaya melakukan upacara persetiaan dan meminum air sumpah sebagai bukti kesetiaan.

 

 

1.2 Ciri-ciri Negara Bangsa Kesultanan Melayu Melaka

 

Kesultanan Melayu Melaka mempunyai sistem pentadbiran, peraturan, masyarakat yang tersusun dan corak politik yang tersendiri.

 

Kerajaan

Muncul kerana adanya raja.

 

Raja merupakan pemerintah tertinggi dan dibantu oleh pembesar.

 

Rakyat

Menumpahkan taat setia kepada Sultan Melaka serta mematuhi undang-undang.

 

Kesejahteraan rakyat dijamin oleh sultan, manakala rakyat mengakui kekuasaan sultan.

 

Kedaulatan

Melambangkan kekuasaan tertinggi seseorang sultan.

 

Merupakan hak mutlak sultan untuk mengawal rakyat dan wilayah.

 

Wilayah pengaruh

Merujuk kawasan pemerintahan raja yang diakui oleh rakyat.

 

Wilayah pengarah Kesultanan Melayu Melaka diperoleh melalui penaklukan, naungan dan perkahwinan.

 

Undang-undang

Hukum Kanun Melaka dan UndangUndang Laut Melaka merupakan undang-undang bertulis zaman Kesultanan

Melayu Melaka.

 

Digunakan untuk mengukuhkan kerajaan dan melindungi rakyat.

 

Lambang kebesaran

Merupakan identiti kerajaan dan keistimewaan Sultan Melaka.

 

Menjadi simbol kedaulatan sultan yang memerintah.

 

 

1.3 Keunggulan Sistem Pentadbiran dan Undang-undang

 

 

Keunggulan Kesultanan Melayu Melaka terbukti melalui sistem pentadbiran dan undang-undang yang tersusun.

 

Sistem pentadbiran

Terbahagi kepada pentadbiran pusat dan pentadbiran jajahan.

 

Pentadbiran pusat dilaksanakan oleh Pembesar Berempat.

 

Bendahara sebagai ketua pentadbir dan ketua turus angkatan tentera.

 

Penghulu Bendahari menguruskan perbendaharaan secara teratur.

 

Syahbandar bertanggungjawab mengutip cukai di pelabuhan.

 

Pembesar lain memungut cukai di kawasan pegangan.

 

Temenggung menjaga keselamatan kota Melaka.

 

Laksamana sebagai panglima Angkatan Laut Melaka.

 

Pada peringkat jajahan, pembesar menguruskan pentadbiran di daerah dan kampung.

 

Undang-undang

Terdapat dua jenis undang-undang, iaitu Hukum Kanun Melaka dan Undang-undang Laut Melaka.

 

Hukum Kanun Melaka mengandungi 44 fasal. Antaranya berkaitan jenayah, bidang kuasa sultan dan pembesar, kekeluargaan dan hal berkaitan dengan ekonomi.

 

Undang-Undang Laut Melaka diusahakan oleh Nakhoda Jenal, Nakhoda Diri dan Nakhoda Sahak.

 

Sultan Mahmud Shah memperkenan undang-undang ini dan mengandungi perkara berkaitan dengan peranan nakhoda, pelayaran, jenayah di atas kapal dan percukaian.

 

 

1.4 Peranan Pemerintah dan Rakyat

 

Hubungan antara pemerintah dan rakyat selaras dengan konsep waadat, iaitu perjanjian antara pemerintah dan rakyat.

 

Peranan Sultan:

Menaungi dan menjaga keselamatan rakyat.

 

Mewujudkan perpaduan rakyat.

 

Memastikan kemakmuran dan kestabilan kerajaan.

 

Memperkenalkan undang-undang untuk mengawal rakyat.

 

Peranan pembesar:

Memelihara keamanan dan kebajikan rakyat kawasan pegangan.

 

Menjadi perantara antara sultan dengan rakyat.

 

Mengutip hasil melalui sistem serah.

 

Membekalkan tenaga tentera melalui sistem kerah.

 

Peranan rakyat:

Taat setia kepada pemerintah dan mematuhi arahan pemerintah.

 

Tidak akan menderhaka kerana bimbang ditimpa tulah, iaitu kecelekaan yang boleh menimpa seseorang kerana melanggar perintah raja.

 

Menghadiri majlis umum seperti gotongroyong.

 

Menjadi pengayuh atau pendayung kapal perang.

 

Menjalankan aktiviti kerahan seperti membina istana atau jalan.

 

Contoh Soalan Bab 1

 

1) Kegemilangan Kesultanan Melayu Melaka membuktikan bahawa asas negara bangsa telah wujud sebelum kedatangan kuasa Barat. Jelaskan iktibar yang diperoleh daripada perkembangan tersebut.

 

Bangga dengan kegemilangan Kesultanan Melayu Melaka

 

Penting untuk mempertahankan identiti bangsa

 

Membuktikan kemampuan kita mencapai kegemilangan

 

Mampu menentukan nasib dan masa depan sendiri

 

Penting untuk mengkaji sejarah tanah air

 

 

2) Sebagai generasi muda hari ini, cadangkan usaha-usaha untuk memantapkan sistem pentadbiran di negara kita.

 

Pemimpin yang berwibawa nenjalankan tanggungjawab dengan amanah akan dihormati dan disanjung tinggi oleh

rakyat

 

Tidak menyeleweng atau salah guna kuasa seperti rasuah

 

Kesimpulannya kepimpinan merupakan faktor penting bagi memantapkan pentadbiran

 

 

 

2) Bincangkan impak/kesan negatif penguasaan wilayah melalui peperangan pada hari ini.

 

Kemusnahan harta benda seperti rumah

 

Kehilangan tempat tinggal

 

Rakyat menjadi pelarian akibat peperangan

 

Hidup melarat

 

Kesimpulannya peperangan pada hari ini membawa kepada kesengsaraan dan penderitaan rakyat negara yang terlibat

 

 

3) Sebagai generasi muda, apakah peranan/tanggungjawab anda terhadap sistem perundangan di negara kita?

 

Menghormati undang-undang negara

 

Dengan cara menghayati dan mengamalkan kandungannya

 

Kita perlu mengelakkan daripada melakukan kesalahan jenayah seperti membunuh, merompak dan lain-lain

 

Kesimpulannya kita perlu mematuhi dan menghormati undang-undang negara supaya negara aman dan harmoni